جوجه کشی(2)

برحسب جثه مرغ  کرچ 15 تا 20 تخم مرغ نطفه دار و تازه تهیه کرده و آن ها را در سبد زنبیل یا جای مناسب که قبلا در کف آن مقداری کاه یا کلش یا پوشال یا خاک اره ریخته شده قرار دادهو مرغ کرچ را روی تخم مرغها می خوابانند مرغ کرچ باید جای ساکت و نسبتا تاریک و مرطوب باشد در این روش تنطیم حرارت رطوبت و تهویه مناسب و همچنین چرخش تخم مرغها توسط خود مرغ انجام می شودهر روز در وقت معیین چند دقیقه مرغ را از روی تخم مرغها بلند کرده و قدری آب و دانه در اختیارش گداشته می شود (در تابستان 20 تا 30 دقیقه و در زمستان 10 تا 15 دقیقه ) پس از گذشت 21 روزبه تدریج  جوجه های نوزاد از تخم بیرون می آیند .

جوجه کشی مصنوعی :با توجه به اینکه جوجه کشی طبیعی امروزه به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیازهای رو به تزاید جامعه باشد لذا تولید جوجه به روش مصنوعی و در حجم انبوه از جایگاه و اهمیت ویزه ای برخوردار بوده و نسبت به جوجه کشی طبیعی داراد محاسنی به شرح زیر است :

1 - امکان تولید جوجه در تمام طول فصول سال

2 - در هر دوره می توان تعداد زیادی جوجه تولید کرد

3 - احتیاجی به وجود مرغ کرچ نیست

4 - شرایط لازم برای رشد جنین تحت کنترل می باشد .

5 - تمام مراقبتهای بهداشتی برای جلوگیری ازآلودگی و امراض تحت کنترل می باشد

جوجه کشی مصنوعی : انسان با بررسی حالات و رفتار مرغ کرچ هنگام خوابیدن روی تخم مرغ (جوجه کشی طبیعی)  و پی بردن به عوامل موثر در رشد نطفه توانست به ساخت ماشین جوجه کشی اقدام کند با هر دستگاهی که بتواند کلیه عوامل رشد جنین (حرارت ،رطوبت ،اکسیزن ،چرخش ) را فراهم کند می توان اقدام به جوجه کشی مصنوعی نمود ساختمان ماشین جوجه کشی و نحوه کار با آن ماشین جوجه کشی دستگاهی است که با آن انسان قادر به انجام جوجه کشی (مصنوعی ) در هر مقیاس می باشد در ساختمان تمام ماشینها (با هر ظرفیت )موارد زیر در آن بله کار گرفته شده است :

1 - سیستم تنظیم حرارت در ماشین

2 - سیستم تولید رطوبت

3  - سیستم تهویه

4 - نحوه چرخاندن تخم مرغها در ماشین

 سیستم تنظیم و تامین حرارت در ماشین حرارت را در ماشین را می توان به وسیله برق ،گاز ،نفت تامین کرد فضای داخل ماشین به یکی از این روشها می توان گرم کرد .

1- جریان هوای گرم در لوله های درون ماشین

2- جریان آب گرم در داخل لوله های درون ماشین

3- قراردادن مقاومتهای الکتریکی در درون ماشین

نقش حرارت در رشد نطفه

حرارت در 18 روز اول 38 درجه سانتیگراد و سه روز آخر 37 الی 37/5 درجه سانتیگراد می باشد در ماشینهای نفتی حرارت یک درجه سانتیگراد بالاتر یعنی 39 می باشد .

اگر در مدت جوجه کشی حرارت ماشین به میزان کمی بیش از حد لازم باشد جوجه ها قبل از روز 21 به دنیا می آیند و جوجه ها کوچک و ضعیف خواهند بود و اگر حرارت کمتر از حد لازم باشد جوجه ها دیر تر از روز 21 به دنیا خواهند آمد و اعضای جوجه ها به پوسته تخم می چسبد البته این در صورتی است که نوسان حرارتی کم باشد و در صورتی که میزان بالا و پایین رفتن درجه حرارت زیاد باشد جوجه ها تلف می شوند.

سیستم های تامین رطوبت

رطوبت در ماشینهای کوچک با قرار دادن ظرف آب در زیر تخم مرغها ودر ماشینهای متوسط به وسیله ظرف آب و المنت با قابلیت تنظیم دستی و در ماشینهای بزرگ به وسیله سیستم اسپری آب با کنترل اتوماتیک تامین می شود

نقش رطوبت در رشد نطفه :

جنین با رشد خود باعث از بین رفتن رطوبت داخل تخم مرغ می گردد بنابر این بایستس رطوبت از دست رفته به نحوی تامین شود تا رشد جنین با مشکلی مواجه نشود میزان رطوبت مورد نیاز در 18 روز اول 60% و در 3 روز آخر که حرارت ماشین 1 تا 5/ درجه سانتیگراد کم می شود 7% می باشد

پایین بودن رطوبت ماشین باعث بدشکل شدن جوجه تورم ناف چسبندگی اعضا به پوسته و ضعیف شدن جوجه می شود بالارفتن رطوبت ماشین نیز موجب مرگ جنین و یا آلوده بودن به بقایای تخم مرغ می شود

سیستم تهویه در ماشین جوجه کشی :

سیستم تهویه در ماشینهای کوچک به صورت طبیعی و به صورت سوراخهای تعبیه شده در ماشین و یا باز و بسته شدن در ماشین انجام می گیرد و در ماشینهای بزرگ تهویه به وسیله قرار دادن هواکش در داخل ماشین انجام می گیرد

نقش تهویه در رشد نطفه :

تهویه در ماشین باید به صورتی انجام گیرد که هم اکسیزن مورد نیاز جنین را فراهم کندوهم co2 اضافی را از ماشین خارج کند به طور طبیعی ماشین باید دارای 21 % اکسیزن باشد اگر میزان co2 ماشین بیش از 1%  باشد تلفات زیاد شده و اگر این میزان به 5% برسد تمام جنینها تلف می شوند.

چرخانیدن تخم مرغ و نقش آن در رشد نطفه :

برای خوابانیدن تخم مرغها باید قسمت پهن آن به طرف بالا باشد تا جنین سر خود را که در روزهای آخر بالا می باشد به راحتی به این طرف گردانده و تنفس ششی را با هوای موجود در آن (اتاقک هوایی ) آغاز کند و به صورت طبیعی از پوسته خارج شود.

  تحقیقات نشان داده که اگر قسمت باریک تخم مرغ بالا باشد خروج جنین با مشکل مواجه می شود زیرا روزهای آخر باید سر جنین به اتاقک هوایی که در قسمت پهن تخم مرغ قرار دارد برسد در طول مدت جوجه کشی باید تخم مرغها را روزانه چند بار چرخانیده در صورت ثابت بودن تخم مرغها زرده و نطفه به طرف بالا صعود کرده ( به دلیل سبک بودن زرده نسبت به سفیده ) و به پوسته می چسبد و جنین قادر به رشد طبیعی نخواهد بود و از طرفی در صورت چسبیدن زرده و نطفه به پوسته آب نطفه تبخیر شده و احتمال مرگ جنین زیاد می شود تخم مرغها را باید روزانه 4 بار چرخانید هرچه تعداد دفعاد چرخانیدن بیشتر باشد اثر بهتری خواهد داشت

عمل چرخش در ماشینهای کوچک دستی بوده و در  ماشینهای بزرگ به صورت خودکار و هر یک الی 3 ساعت انجام می گیرد

نزادهای مهم مرغ :

1 - مرغ تخم گذار : به گروهی از مرغها گفته می شود که از نظر تخم گذاری در طول سال حداکثر تولید (270 الی 300 ) را داشته ولی از نظر تولید گوشت چندان مورد توجه نیستند جثه نزادهای تخم گذار کوچک و وزنشان سبک است و از مهمترین مرغهای این نزاد ( لگهورن ) را می توان نام برد

2 - نژادهای گوشتی :جوجه های این نزاد دارای سرعت رشد و افزایش وزن خوبی بوده و از نظر اقتصادی قابل توجه می باشند مهمترین نژاد گوشتی ( کرنیش ) است که امروزه آمیخته هایی از این نزاد با نزادهای دیگر به وجود آمده است

3 - نزادهای دو منظوره (گوشتی - تخم گذار ) مرغهای این نزاد هم از نظر تولید گوشت و هم تخم گذاری در حد متوسطی می باشند امروزه به علت اینکه همه برنامه ها در مرغداریهای صنعتی بر اساس تولید گوشت یا تخم مرغ تنظیم و اجرا می شود توجه به این نزاد محدود شده است .اما این نزاد به دلیل توان سازگاری بالا با شرایط مختلف آب و هوایی در روستاهها از نزادهای قابل توجه به شمار می آید مرغهای پلیموت و نیو هماشیر از این نزاد هستند

نژادهای مرغ ایران :

1- مرغ لاری : این مرغ از هندوستان به انگلستان برده شده و توسگ دریانوردان انگلیسی به بنادر جنوبی ایران وارد شده بدین جهت سواحل خلیج فارس مخصوصا شهر لار اولین محل پرورش و نگهداری این مرغ بوده به همین خاطر به مرغ لاری معروف شده است این مرغ دارای بدنی بلند و کشیده سینه ای پهن و پرگوشت و منقاری کوتاه و زرد رنگ است متوسط تخم گذاری این مرغ 80 تا 100 عدد در سال است و متوسط وزن آن 4 تا 5 کیلوگرم است از این نطر شبیه مرغ گوشتی می باشد

2- مرغ مرندی : از بهترین مرغهای تخم گذار در ایران است دارای منقاری سیاه لاله گوش سفید جثه ای جمع و جور و پر و بالی سیاه رنگ است میزان تخم گذاری این مرغ حدود 150 عدد ورنگ تخم آن قهوه ای روشن است

3- مرغ گردن لخت :این مرغ از آمریکا وارد ایران شده که به دلیل گردن لخت از نظر مرغداری صنعتی به علت عارضه کانی بالیسم یا همدیگر خوری مرغ مناسبی نیست

4- مرغ دشتیاری این مرغ اصالتش بع مرغ لاری می خورد که به دلیل آنکه در دشتستان دیده شده مرغ دشتیاری نامیده می شود این مرغ اغز هیچ گونه کیفیت خاصی برخوردار نمی باشد

ماخذ:

کتاب ج.جه کشی سال اول نظام جدید آموزشی متوسطه سال 74

اصول بهداشتی طیور دکتر حمیدی از انتشارات دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

پرورش دام و طیور کتاب درسی تربیت معلم وزارت آموزش و پرورش دامپروری (کتابهای اول دوم سوم وچهارم )از انتشارات سازمان آموزش کشاورزی 

با تشکر از همکار عزیز و بزرگوارم خانم خدیجه رجبی پور جهت ارائه این تحقیق